Căn cứ vào âm mưu, kế hoạch xâm lược của thực dân Pháp để lí giải tại sao cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược diễn ra trước tiên ở các đô thị. Nêu những nét chính về diễn biến và tác dụng của cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16.
a. Cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược diễn ra trước tiên ở các đô thị
+ Cuộc kháng chiến trước hết diễn ra ở Hà Nội và các đô thị do âm mưu của thực dân Pháp định đánh úp cơ quan đầu não của ta, tiêu diệt chủ lực của ta để nhanh chóng kết thúc chiến tranh.
+ Mở đầu cuộc kháng chiến toàn quốc, quân và dân ta chủ động tiến công quân Pháp trong các đô thị nhằm bao vây, giam chân địch một thời gian dài để tạo điều kiện cho cả nước chuyển vào kháng chiến lâu dài.
b. Những nét chính về diễn biến của cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16
+ Cuộc chiến đấu diễn ra đầu tiên ở Hà Nội vào đêm ngày 19 - 12 - 1946. Với thái độ điềm tĩnh, tự tin, quyết thắng giặc Pháp xâm lược, quân và dân thủ đô bước vào cuộc chiến đấu trong điều kiện so sánh lực lượng giữa hai bên hết sức chênh lệch. Cuộc chiến đấu diễn ra rất ác liệt giữa ta và địch, nhất là ở Bắc Bộ Phủ, đầu cầu Long Biên, ga Hàng cỏ, khu chợ Đồng Xuân,...
+ Sau gần hai tháng chiến đấu giam chân địch trong thành phố, đến ngày 17 - 2 - 1947, Trung đoàn Thủ đô (Trung đoàn chủ lực đầu tiên được thành lập trong quá trình chiến đấu và chiến thắng) đã vượt khỏi vòng vây địch, trở về căn cứ an toàn. Trong thời gian đó, từ ngày 19 - 12 - 1946 đến ngày 17 - 2 - 1947, quân và dân Hà Nội đã tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch, hoàn thành nhiệm vụ giam chân địch một thời gian dài trong thành phố, tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển các kho tàng; công xưởng và bảo vệ an toàn cho Trung ương Đảng, Chính phủ trở lại căn cứ địa Việt Bắc đế lãnh đạo cuộc kháng chiến lâu dài.
+ Tại các thành phố Nam Định, Huế, Đà Nẵng,... quân và dân ta chủ động tiến công, bao vây, giam chân địch suốt hai, ba tháng, sau đó rút lui về căn cứ, tổ chức kháng chiến lâu dài.
+ Phối hợp với cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16, quân và dân ta ở các tỉnh Nam Bộ và Nam Trung Bộ đẩy mạnh chiến tranh du kích, giam chân địch, không cho chúng đem quân ra phía Bắc.
c. Tác dụng của cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16
+ Làm tiêu hao một phần lực lượng quân Pháp; kìm chân giặc, tạo điều kiện cho cả nước chuẩn bị kháng chiến lâu dài.
+ Chiến lược đánh nhanh, thắng nhanh của thực dân Pháp bước đầu bị phá sản.