Sử dụng lược đồ H.43, H.44, H.45 để trình bày diễn biến của các cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, Nam Kì và Binh biến Đô Lương.
1. Cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn
Ngày 22 - 9 - 1940, quân Nhật vượt biên giới Việt - Trung đánh chiếm Lạng Sơn, quân Pháp trên đường thua chạy rút qua châu Bắc Sơn. Đêm 27 - 9 - 1940, nhân dân Bắc Sơn dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ địa phương đã nổi dậy, tước khí giới của Pháp để tự vũ trang cho mình, giải tán chính quyền địch và thành lập chính quyền cách mạng. Nhưng sau đó, Nhật đã thỏa hiệp để Pháp quay trở lại đàn áp, dồn dân, giết cán bộ, đốt phá nhà cửa, cướp đoạt tài sản của nhân dân
2. Cuộc khởi nghĩa Nam Kì
Lợi dụng bối cảnh quân Pháp thua trận ở châu Âu và yếu thế ở Đông Dương, bọn quan phiệt Xiêm (Thái Lan), được phát xít Nhật xúi giục, giúp đỡ đã khiêu khích và xung đột dọc biên giới Lào - Cam-pu-chia. Để chống lại, thực dân Pháp bắt binh lính Việt Nam ra trận chết thay cho chúng, nhân dân Nam Kì bất bình, đặc biệt là nhiều binh lính đã đảo ngũ, hoặc bí mật liên lạc với Đảng bộ Nam Kì để hành động.
Trước tình thế cấp bách, Đảng bộ Nam Kì đã quuyết định khởi nghĩa tuy chưa có sự đồng ý của Trung ương Đảng. Lệnh đình chỉ phát động khởi nghĩa của Trung ương Đảng từ ngoài Bắc đưa vào Nam Kì tới chậm. Trước ngày khởi sự, một số cán bộ chỉ huy đã bị bắt, do đó kế hoạch khởi nghĩa đã bị lộ. Thực dân Pháp cho thiết quân luật, giữ binh lính người Việt trong trại và tước hết khí giới của họ, ra lệnh giới nghiêm và bủa vây săn lùng các chiến sĩ cách mạng.
Theo kế hoạch đã định, cuộc khởi nghĩa vẫn nổ ra vào đêm 22 rạng ngày 23 - 11 - 1940 ở hầu khắp các tỉnh Nam Kì. Nghĩa quân triệt hạ một số đồn bốt giặc, phá nhiều đường giao thông, thành lập chính quyền nhân dân và tòa án cách mạng ở nhiều vùng thuộc các tỉnh Mĩ Tho, Gia Định. Lá cờ đỏ sao vàng đã xuất hiện đầu tiên trong cuộc khởi nghĩa này. Do thực dân Pháp đàn áp khốc liệt, cơ sở Đảng bị tổn thất nặng nhưng một số nghĩa quân đã rút vào hoạt động bí mật chờ cơ hội hoạt động trở lại.
3. Binh biến Đô Lương
Phong trào cách mạng dâng cao đã ảnh hưởng đến tinh thần giác ngộ của binh lính người Việt trong quân đội Pháp. Tại Nghệ An, binh lính người Việt hết sức bất bình vì bị bắt sang Lào làm bia đỡ đạn cho quân Pháp.
Ngày 13 - 1 - 1941, dưới sự chỉ huy của Đội Cung (Nguyễn Văn Cung), binh lính đồn chợ Rạng đã nổi dậy. Tối hôm đó, họ đánh chiếm đồn Đô Lương rồi lên xe ô tô kéo về Vinh định phối hợp với số binh lính ở đây chiếm thành. Nhưng kế hoạch không thực hiện được, Đội Cung bị Pháp bắt. Mặc dù bị tra tấn dã man, ông vẫn không khai và nhận hết trách nhiệm về mình. Quân Pháp đã xử tử Đội Cung cùng 10 đồng chí của ông, kết án khổ sai, đưa đi đày nhiều người khác.