Cách diễn đạt
Đã gọi là thơ, dù là thơ tự sự hay thơ trữ tình thì cách diễn đạt cũng phải khác hẳn với văn xuôi. Do đó, khi tập làm thơ cần lưu ý là không thể lấy cấu trúc của câu văn xuôi (có đầy đủ cả chủ ngữ lẫn vị ngữ) để áp đặt cho cấu trúc của câu thơ. Đặc biệt là mỗi dòng thơ chỉ có bốn hoặc năm chữ. Có những trường hợp một dòng thơ mang một nội dung thông báo :
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
(Tố Hữu - Lượm)
Có trường hợp nhiều dòng thơ nối nhau mới tạo thành một nội dung thông báo trọn vẹn :
Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao
Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo...
(Tố Hữu - Lượm)
Trong thơ chấp nhận trường hợp lặp đi lặp lại một từ nào đó, một cấu trúc câu nào đó. Thậm chí có thể lặp lại nguyên khổ thơ. Người ta gọi đây là nghệ thuật điệp từ điệp ngữ hoặc kết cấu trùng điệp. Nhưng như thế không có nghĩa là được nhắc đi nhắc lại hình ảnh thơ một cách tuỳ tiện. Hiện tượng điệp ngữ, điệp cấu trúc là cả một nghệ thuật. Nó phải có giá trị nhất định trong việc thể hiện nội dung ý nghĩa của bài thơ:
Tức thì trăm ngọn suối
Nói róc rách reo mừng
Tức thì ngàn chim muông
Nổi hát ca vang dậy...
(Võ Quảng - Mầm non)
Cũng như các thể thơ khác, thơ bốn chữ và năm chữ có thể dùng rất linh hoạt các kiểu câu. Có câu cảm, có câu hỏi, có câu cầu khiến, có câu đặc biệt, câu đảo ngữ,... Vì thiên về tự sự nên có thể đưa câu hội thoại hoặc dùng những kiểu câu thể hiện nội dung gọi, hỏi, than thở,... vào trong thơ bốn chữ và năm chữ:
Bò ra sông uống nước
Thấy bóng mình, ngỡ ai
Bò chào : "Kìa anh bạn”
Lại gặp anh ở đây...".
(Phạm Hổ - Chú bò tìm bạn)
Đối với những người đang tập làm thơ thì cũng nên chọn kiểu diễn đạt đơn giản và dễ hiểu.
Một lưu ý nữa trong việc tập làm thơ bốn chữ và thơ năm chữ là cách dùng từ ngữ. Để biểu đạt nội dung miêu tả hoặc bộc lộ tâm tình, người làm thơ phải chọn những từ ngữ có giá trị biểu cảm cao, tức là phải quan tâm tới tính hình tượng của các từ ngữ được chọn đưa vào bài ; phải dùng nghệ thuật so sánh, nhân hoá thật nhuần nhuyễn và linh hoạt.