Ngữ văn nâng cao 9: Kiểm tra phần Tiếng Việt. Một số đề luyện tập

Thứ bảy - 29/02/2020 06:09
Ngữ văn nâng cao 9: Kiểm tra phần Tiếng Việt. Một số đề luyện tập
Gợi ý
1. Tìm khởi ngữ trong câu văn sau và viết lại thành câu không có khởi ngữ.
—> Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cớ có cái nhìn sao mà xa xăm”.
(Những ngôi sao xa xôi- Lê Minh Khuê)
Còn mắt tôi” là thành phần khởi ngữ
-> Ngắm nghía tôi, các anh lái xe bảo: “Cỡ có cái nhìn sao mà xa xăm!”
-> Các anh lái xe thường bảo tôi: “Cỡ có cái nhìn sao mà xa xăm!”

2. Chỉ ra thành phần biệt lập trong những cáu sau và giải thích phần ý nghĩa mà nó đem lại cho câu chứa nó.
a. Thật đấy, chuyến này không được độc lập thì chết cả đi chứ sống làm gì cho nó nhục.
(“Làng”- Kim Lân)
- “Thật đấy” là thành phần tình thái\ nó đã thể hiện ý nghĩ của ông Hai khẳng định niềm tin về nhiệt tình kháng chiến và ý chí độc lập của nhân dân ta.
b. Cũng may mà bằng những mấy nét vẽ hoạ sĩ ghi xong lần đầu gương mặt của người thanh niên.
(“Lặng lẽ Sa Pa”-Nguyễn Thành Long)
- “Cũng may mà” là thành phần tình thái thể hiện cái nhìn của người kể chuyện nói về việc họa sĩ kí họa anh thanh niên.

3. Cho biết những từ ngữ in nghiêng trong các đoạn trích dưới đây có tác dụng liên kết câu chứa chúng với cáu nào. Đó là phép liên kết nào?
a. - Ba không giống cái hình ba chụp với má. 
- Sao không giống, đi lâu ba con già hơn trước thôi.
- Cũng không phải già, mặt ba con Không có cái thẹo trên mặt như vậy.
- À ra vậy, bây giờ bà mới biết.
(“Chiếc lược ngà” - Nguyễn Quang Sáng)
Đoạn văn có 4 câu ghi lại lời bé Thu hỏi bà về hình ảnh ba mình.
+ Câu số 2 dùng phép lặp để liên kết với câu số 1 (lặp từ không giống-, lặp từ ba).
+ Câu số 3 dùng phép lặp để liên kết với câu số 2 (lặp từ già và từ ba con)
+ Câu số 4 dùng phép thế từ ngữ đã có ở câu số 3 (từ vậy)
b. Không một hôm nào bà Hai ở quán về, mụ không sấn đến vạch thúng ra xem:
- Ái chà! Nhà này có mớ cá ngon gớm, chiều tớ phải xin một bát mới được.
- Thế là đến chiều mụ sai con bưng bát đến xin.
(“Làng”- Kim Lân)
—> Tác giả đã dùng phép nối để liên kết câu (từ thề là)

4. Chỉ ra phép lặp từ ngữ và phép thế để liên kết cáu trong đoạn trích sau đây:
- Hoạ sĩ nào cũng đến Sa Pa! Ở đấy tha hồ vẽ. Tôi đi đường này ba mươi năm. Trước Cách mạng tháng Tám, tôi chở lên chở về mãi nhiều hoạ sĩ như bác. Hoạ sĩ Tô Ngọc Vân này, hoạ sĩ Hoàng Kiệt này...
(“Lặng lẽ Sa Pa” - Nguyễn Thành Long)
-> Phép lặp từ ngữ:
+ Hoạ sĩ, tôi, chở (lèn), chở (về), này
-> Phép thế:
+ Ở đấy thế cho Sa Pa.

5. Đọc truyện cười sau đây và trả lời câu hỏi
Hai kiểu áo
Có ông quan lớn đến hiệu may để may một cái áo thật sang tiếp khách. Biết quan xưa nay nổi tiếng luồn cúi quan trên, hách dịch với dân, người thợ may bèn hỏi:
- Xin quan lớn cho biết ngài may chiếc áo này để tiếp ai?
Quan lớn ngạc nhiên:
- Nhà ngươi biết để làm gì?
Người thợ may đáp:
- Thưa ngài, con hỏi để may cho vừa. Nếu ngài mặc hầu quan trên thì vạt đằng trước phải may ngắn đi dăm tấc, còn nếu ngài mặc để tiếp dân đen, thì vạt đằng sau phải may ngắn lại.
Quan ngẫm nghĩ một hồi rồi bảo:
- Thế thì nhà ngươi may cho ta cả hai kiểu.
Theo Trương Chính-Phong Châu
 (Tiếng cười dân gian Việt Nam) 

Câu hỏi
a. Câu nào trong những lời đối đáp trên đây chứa hàm ý?
b. Nội dung hàm ý ấy là gì?
c. Người nghe có giải đoán được hàm ý trong câu nói đó không? Chi tiết nào xác định điều này?
Gợi ý
a. Trong những lời đối đáp sau đây, câu chứa hàm ý là câu: “Nếu ngài mặc hầu quan trên thì vạt đằng trước phải may ngắn đi dăm tấc, còn nếu ngài mặc để tiếp dân đen thì vạt đẳng sau phải may ngắn lại.”
b. Nội dung hàm ý là:
- Nếu ngài mặc hầu quan trên thì vạt đằng trước phải may ngắn lại đi dăm tấc vì lúc đó quan phải khom lưng uốn gối, (lúc ấy vạt đằng trước sẽ chùng xuống, vạt đằng sau sẽ hếch lên).
- Còn nếu ngài mặc để tiếp dân đen, thì vạt đằng sau phải may ngắn lại, vì lúc ấy quan ưỡn ngực, ưỡn bụng ra rất hách dịch ( lúc ấy vạt đằng sau sẽ sa xuống, vạt đằng trước sẽ co lên)!
c. Người nghe dễ dàng đoán được hàm ý châm biếm trong hai câu nói của người thợ may. Câu thứ hai trong truyện cười này đã xác nhận điều ấy (Biết quan xưa nay nổi tiếng luồn cúi quan trên, hách dịch với dân...)

 

  Ý kiến bạn đọc

Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây