I. GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI (SGK trang 179, 180) PHẦN THẢO LUẬN
*Hãy cho biết, ở động vật không xương sống, những đại diện nào có hình thức sinh sản vô tính bằng cách phân đôi, hoặc mọc chồi.?
- Phân đôi: động vật nguyên sinh: ví dụ như trùng roi, trùng giày,…
- Mọc chồi: ví dụ như thủy tức
*Hãy so sánh hình thức sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính.
| | Sinh sản vô tính | Sinh sản hữu tính |
| Khái niệm | Sinh sản vô tính là sự sinh ra cơ thể mới mà k kèm theo sự kết hợp tinh trùng và trứng. Ở đa số các động vật sinh sản vô tính, sinh sản dựa hoàn toàn và nguyên phân. | Sinh sản hữu tính là sự kết hợp giao tử đơn bội hình thành tế bào lưỡng bội, hợp tử. Con vật phát triển từ hợp tử đến lượt mk lại tạo giao tử qua giảm phân. Giao tử cái, trứng là tế bào lớn, không di chuyển được. Giao tử đực là tinh trùng, thường là tế bào vận động và bé hơn nhiều. |
| Cơ sở tế bào học | Nguyên phân | Nguyên phân, giảm phân, thụ tinh. |
| Đặc điểm di truyền | - Ở loài sinh sản vô tính không có sự giảm phân hình thành giao tử, không có sự thụ tinh. Cơ thể con được hình thành từ một phàn hay một nhóm tế bào của cơ thể mẹ qua nguyên phân, nên giống hệt cơ thể mẹ ban đầu. - Không đa dạng di truyền. | - Ở loài sinh sản hữu tính và giao phối do có sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp gen trong quá trình phát sinh giao tử đã tạo ra nhiều giao tử khác nhau. Các loại giao tử này được tổ hợp lại trong quá trình thụ tinh đã tạo ra nhiều tổ hợp khác nhau làm xuất hiện nhiều biến dị tổ hợp. - Có sự đa dạng di truyền. |
| Ý nghĩa | → Tạo các cá thể thích nghi với điều kiện sống ổn định. | → Tạo ra các cá thể thích nghi tốt hơn với điều kiện sống thay đổi |
*Hãy cho biết giun đất, giun đũa, cá thể nào là lưỡng tính, phân tính và có hình thức thụ tinh ngoài hoặc thụ tinh trong?
- Giun đất lưỡng tính, thụ tinh ngoài
- Giun đũa phân tính, thụ tinh trong
*Lựa chọn câu thích hợp để điền vào các ô trống ở bảng sau?
| Tên loài | Thụ tinh | Sinh sản | Phát triển phôi | Tập tính bảo vệ trứng | Tập tính nuôi con |
| Trai sông | Thụ tinh ngoài | Đẻ trứng | Biến thái | Không đào hang, không làm tổ | Con non (ấu trùng hay nòng nọc) tự đi kiếm mồi |
| Châu chấu | Thụ tinh trong | Đẻ trứng | Biến thái | Không đào hang, không làm tổ | Con non (ấu trùng hay nòng nọc) tự đi kiếm mồi |
| Cá chép | Thụ tinh ngoài | Đẻ trứng | Trực tiếp (không nhau thai) | Không đào hang, không làm tổ | Con non (ấu trùng hay nòng nọc) tự đi kiếm mồi |
| Ếch đồng | Thụ tinh ngoài | Đẻ trứng | Biến thái | Không đào hang, không làm tổ | Con non (ấu trùng hay nòng nọc) tự đi kiếm mồi |
| Thằn lằn bóng đuôi dài | Thụ tinh trong | Đẻ trứng | Trực tiếp (không nhau thai) | Làm tổ, ấp trứng | Con non (ấu trùng hay nòng nọc) tự đi kiếm mồi |
| Chim bồ câu | Thụ tinh trong | Đẻ trứng | Trực tiếp (không nhau thai) | Đào hang, lót ổ | Bằng sữa diều, mớm mồi |
| Thỏ | Thụ tinh trong | Đẻ con | Trực tiếp (có nhau thai) | | Bằng sữa mẹ |
II. GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI (Trang 181 SGK)
1.Hãy kể các hình thức sinh sản ở động vật và sự phân biệt các hình thức sinh sản đó.
Ở động vật có hai hình thức sinh sản chính. Đó là sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính.
- Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có tế nào sinh dục đực và tế bào sinh dục cái kết hợp với nhau (mà do sự phân đôi cơ thể hoặc mọc chồi).
- Sinh sản hữu tính (có ưu thế hơn sinh sản vô tính). Trong sinh sản hữu tính có sự kết hợp giữa tế bào sinh dục đực (tinh trùng) và tế bào sinh dục cái (trứng) , trứng thụ tinh phát triển thành phôi. Có hai hình thức thụ tinh ngoài và thụ tinh trong.
2. Giải thích sự tiến hóa hình thức sinh sản hữu tính và tập tính chăm sóc con non ở động vật .
- Sự tiến hóa về hình thức sinh sản cũng như tập tính của con non là do sự thay đổi của môi trường sống, các loài khác nhau sống ở những môi trường khác nhau, có các yếu tố môi trường sống thay đổi làm ảnh hưởng đến hiệu suất sinh sản.
- Sự tiến hóa trong sinh sản giúp đảm bảo cho động vật đạt hiệu quả sinh sản cao: nâng cao tỷ lệ thụ tinh, tăng tỷ lệ con non sống sót, thúc đẩy sự tăng trưởng nhanh của con non.
III. CÂU HỎI BỔ SUNG:
* Thạch sùng (thằn lằn), gà, lợn loài nào có hình thức sinh sản tiến hóa cao hơn, em hãy xếp theo thứ tự tiến hóa thấp đến cao dần?
Gợi ý trả lơi:
1. Thạch sùng (Đẻ trứng, không ấp trứng, không chăm sóc con)
2. Gà (đẻ trứng, ấp trứng, chăm sóc con non)
3. Lợn (đẻ con, có nhau thai, chăm sóc con non)