Trong cuộc sống, nhiều người coi học tập là một sự đau khổ, vừa đề cập tới học hành là cảm thấy như cực hình. Đây là sự thất bại thảm hại của lối giáo dục khoa cử.
Tại sao như vậy? Vì chính áp lực thi cử sản sinh tác dụng phụ. Nó làm tăng gánh nặng tâm lý, căng thẳng, sợ hãi, chán chường...
Triệu Trường Thiên chủ biên tạp chí “Manh Nha” - một tập san văn học hướng tới đối tượng là học sinh trung học - thường tiếp xúc nhiều với các em học sinh trung học, anh nhìn thấy rất nhiều em “đau khổ, đày đọa ở lứa tuổi đẹp đẽ nhất”, và theo anh nguyên nhân là “học sinh không thích hợp với cách thức giáo dục ở nhà trường”.
Học tập là nhằm nâng cao khả năng thích ứng và năng lực của chúng ta đối với sự thay đổi, phát triển trong đời sống. Nếu nó không liên quan đến mục đích này sẽ làm nảy sinh tình trạng chán học, học hành sẽ trở thành một việc vô cùng đau khổ.
Con trai của Triệu Trường Thiên sau này lại rất thích đọc sách vì không chịu áp lực tâm lý. Cậu ta không học để đối phó với chuyện thi cử mà học vì nhu cầu phát triển của bản thân.
Trên thực tế, học tập vốn là một nhu cầu của con người, có cơ hội học tập, có thể học tập, bản thân việc học là một loại hưởng thụ. Chẳng qua vì rất nhiều nguyên nhân, chúng ta đã biến loại hưởng thụ này thành đau khổ, trở thành gánh nặng.
Chỉ cần nhận thức được điểm này, chúng ta có khả năng làm thay đổi hiện trạng.
Mấy năm nay, trong xã hội đi đâu cũng có thể thấy giới thiệu rộng rãi những sách nói về phương pháp học, như “Cách mạng về học tập”, “Xã hội học tập”... Những phương pháp này, không nghi ngờ gì, có thể làm thay đổi hiện trạng giáo dục của chúng ta, song còn phải kết hợp với thực tế của bản thần chúng ta. Làm theo người khác một cách cứng nhắc không thể gặt hái được kết quả tốt.
Làm thế nào để biến học tập thành một niềm vui hưởng thụ?
Thứ nhất, phải xác định rõ mục đích học tập của bản thân. Mục đích học tập chính là động lực học tập, học tập không có mục đích vừa không có hiệu quả, vừa không tạo được niềm vui.
Thứ hai, phải xây dựng kế hoạch học tập. Không có kế hoạch sẽ bị rơi vào biển khổ vô biên, có kế hoạch sẽ thu hoạch được niềm vui.
Thứ ba, mang theo hành trang nghi vấn đi học. Có vấn đề sẽ thấy hứng thú, trong quá trình học tập, việc giải quyết vấn đề sẽ đem lại niềm vui. Bạn sẽ hưởng thụ được những thú vị của trí tuệ.
Thứ tư, học tập trong sự so sánh. Bạn có thể so sánh kết quả học tập hiện nay với kết quả học tập trước kia, trong khi so sánh sẽ phát hiện ra những tiến bộ của bản thân, bạn sẽ nếm trải được niềm vui.
Học tập phải làm sản sinh hiệu quả tương ứng, có hiệu quả sẽ cảm thấy phấn khởi, không đạt hiệu quả sẽ cảm thấy buồn chán. Phương pháp sản sinh hiệu quả tốt nhất chính là học đi đôi với hành, học và hành kết hợp, kết hợp giữa kiến thức học được và thực tế cuộc sống của bản thân, có như vậy sẽ phát hiện thấy niềm vui trong học tập.
Để biến học tập thành một niềm vui chúng ta cần phải thay đổi quan niệm học tập, phải học tập nhận thức trên toàn phương diện, không nên học lý giải một cách hẹp hòi. Thoát khỏi tư tưởng thực dụng sẽ biến khổ sở trong học tập thành một niềm vui sống. Không có tư tưởng học tập thực dụng, việc học của bạn sẽ trở nên nhẹ nhàng, thoải mái, không có gánh nặng, chẳng có áp lực, việc học sẽ trở về với bộ mặt vốn có, bạn sẽ thật sự hưởng thụ niềm vui trong học tập.