Biện pháp tu từ
Câu 1 - Trang 40: Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ được dùng trong bài thơ sau:
a. Súng bên súng, đầu sát bên đầu
(Đồng chí, Chính Hữu)
b. Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.
(Đồng chí, Chính Hữu)
Trả lời:
a.
Biện pháp tu từ điệp ngữ “súng”, “đầu” và hoán dụ “đầu” (lấy bộ phận để chỉ toàn thể)
Tác dụng: Khắc họa hình ảnh những người lính kề vai sát cánh bên nhau cùng thực hiện nhiệm vụ chiến đấu.
b.
Biện pháp tu từ nhân hóa: “giếng nước gốc đa nhớ người ra lính”
Tác dụng: diễn tả tình thương nỗi nhớ của quê hương, gia đình dành cho những người đi xa.
Nghĩa của từ ngữ
Câu 2 - Trang 40: Tìm từ đồng nghĩa với từ đôi trong câu thơ Anh với tôi đôi người xa lạ. Theo em, có thể thay từ đôi trong câu thơ bằng từ đồng nghĩa nào khác không? Vì sao?
Trả lời:
Từ đồng nghĩa với từ “đôi”: hai, cặp,...
=> Không thể thay từ đôi trong câu thơ bằng từ đồng nghĩa khác vì trong văn cảnh này, chỉ có từ “đôi” mới thể hiện rõ tình cảm keo sơn gắn bó giữa những người đồng chí, đồng đội.
Câu 3 - Trang 40:
Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
a. Tìm nét chung về nghĩa của các cụm từ in đậm trong hai câu thơ trên
b. Nét chung về nghĩa của các cụm từ đó có giá trị đối với việc thể hiện cảm xúc trong bài thơ?
c. Cụm từ đất cày lên sỏi đá gợi liên tưởng đến thành ngữ nào? Giải nghĩa thành ngữ đó?
Trả lời:
a. Cùng chỉ những miển quê nghèo, thiên nhiên khắc nghiệt, cuộc sống con người vất vả, khó khăn.
b. Nói lên sự tương đồng vể hoàn cảnh xuất thân giữa những người lính. Đó là một yếu tố giúp những người xa lạ gắn bó thành bạn tâm giao tri kỉ bởi sự tương đồng về hoàn cảnh giúp họ thấu hiểu, cảm thông cho nhau. Qua hai cụm từ đó, người đọc cũng cảm nhận được niềm xúc động sâu xa của nhà thơ trước hoàn cảnh sống lam lũ, cực nhọc của những người lính vốn là nông dân chân lấm tay bùn.
c.Thành ngữ: chó ăn đá, gà ăn sỏi
Giải thích: nơi đất đai cằn cỗi, hoang vu.
Câu 4 - Trang 40: Trong các từ xa lạ, tri kỉ, lung lay, từ nào là từ láy? Nêu tác dụng của việc sử dụng từ láy trong bài thơ Đồng chí?
Trả lời:
Từ láy: lung lay
Từ láy lung lay gợi cảm giác không vững chắc, rung lắc của căn nhà để từ đó nói lên hoàn cảnh khó khăn của người lính, cũng như bộc lộ nỗi xót xa thầm kín của người đi xa để lại người thân chật vật lo toan cuộc sống.