A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
I. NHỮNG TIỀN ĐỀ CỦA CÁCH MẠNG
1. Tình hình kinh tế nước Pháp trước năm 1789
- Trước cách mạng, nông nghiệp Pháp kém phát triển. Biểu hiện:
+ Công cụ và phương thức canh tác thô sơ, lạc hậu, năng suất thấp.
+ Cư dân chủ yếu sống bằng nghề nông.
+ Lãnh chúa, Giáo hội bóc lột nông dân nặng nề. Đời sống nông dân vô cùng khốn khố. Nạn đói thường xuyên xảy ra.
- Công thương nghiệp trên đã phát triển:
+ Nhiều thành thị mọc lên và ngày càng lớn mạnh.
+ Công trường thú công khá lớn.
+ Phát triển nhất là các nghề dệt vải, tơ lụa, luyện kim, khai mỏ, chế tạo vũ khí.
- Thương nghiệp phát đạt, song việc giao lưu hàng hoá gặp nhiều khó khăn. Điều này đã cản trở việc hình thành thị trường dân tộc. Nhà nước độc quyền về lúa mì, muối và một số hàng hoá khác làm hạn chế đối với việc buôn bán với nhiều nước châu Âu.
2. Chế độ xã hội, chính trị
- Nước Pháp vẫn duy trì chế độ quân chủ chuyên chế, đứng đầu là vua Lu-I XVI, với chế độ đẳng cấp rất khắt khe. Xã hội chia thành ba đẳng cấp: tăng lữ, quý tộc và đẳng cấp thứ ba.
+ Tăng lữ và quí tộc được hưởng mọi đặc quyền, không phải đóng thuế.
+ Đăng cấp thứ ba gồm tư sản, nông dân, bình dân thành thị. Nông dân chịu nhiều tầng áp bức bóc lột, tư sản có thế lực kinh tế nhưng kiôing có quyền lực chính trị.
- Đến cuối thế kỉ XVIII, do mâu thuẫn về quyền lợi kinh tế và địa vị chính tri giữa đẳng cấp thứ ba với đẳng cấp tăng lữ và quý tộc, nước Pháp lâm vào cuộc khủng hoảng xã hội sâu sắc, báo hiệu cuộc cách mạng đang đến gần.
3. Cuộc đấu tranh trên tư tưởng
- Thế kỉ XVIII, ở châu Âu được gọi là Thế kỉ Ánh sáng.
- Pháp, trào lưu tư tưởng tiến bộ đó được gọi là Triết học Anh sáng, tiêu biểu là Mông-te-xki-ơ, Vôn-te, Rút-xô.
- Nội dung của Triết học Ánh sáng:
+ Phê phán sự thối nát của chế độ phong kiến và nhà thờ Ki-tô giáo.
+ Đưa ra ý tưởng xây dựng nhà nước mới, tiến bộ.
- Tác dụng tư tưởng Triết học Ánh sáng: Dọn đường cho cách mạng bùng nổ, định hướng cho một xã hội mới tương lai.
4. Cách mạng 1789 bùng nổ
- Ngày 5-5-1789, vua Lu-I XVI triệu tập Hội nghị ba đẳng cấp tại cung điện Véc-xai nhưng đã bị đẳng cấp thứ ba phản đối.
- Ngày 17-6-1789, đại biểu đẳng cấp thứ ba, cùng một số quý tộc, tăng lữ họp tự tuyên bố là Quốc hội lập hiến.
- Nhà vua tập trung quân đội chống Quốc hội, gây nên làn sóng công phần trong quần chúng.
- Ngày 14-7-1789, quần chúng phá ngục Ba-xti, mở đầu cho cách mạng Pháp. Cách mạng thắng lợi mở đầu ở Pa-ri rồi lan nhanh ra các thành phố và nông thôn nước Pháp.
II. NỀN QUÂN CHỦ LẬP HIẾN, NỀN CỘNG HOÀ THỨ NHẤT. (1192)
1. Chế độ quân chủ lập hiến (14-7-1789 - 10-8-1792)
Thắng lợi ngày 14-7 đưa phái Lập hiến của đại tư sản lên cầm quyền, nhưng Lu-I VI vẫn được giữ ngôi vua mặc dù không có quyền hành gì.
- Ngày 4-8-1789, Quốc hội lập hiến tuyên bố xoá bỏ một số nghĩa vụ của nông dân, song các đặc quyền cơ bản của phong kiến vẫn được duy trì.
- Ngày 28-8-1789, Quốc hội thông qua Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền. Tuyên ngôn khẳng định quyền bình đẳng giữa các công dân Tuyên bố những quyền tự do dân chủ, nhấn mạnh quyền tư hữu tài sản là thiêng liêng bất khả xâm phạm.
- Tháng 9-1791, Quốc hội Lập hiến thông qua Hiến pháp xác lập chế độ quân chủ lập hiến. Mọi quyền lực thuộc về Quốc hội.
Vua đã liên kết với lực lượng phản động trong nước và cầu cứu phong kiến châu Âu để chống phá cách mạng.
2. Chế độ cộng hòa (từ ngày 21-9-1792 đến ngày 2-6-1793)
- Ngày 20-4-1792, Pháp tuyên chiến với Áo. Chiến tranh nổ ra giữa nước Pháp cách mạng và liên minh phong kiến châu Âu. Vùng Bắc và Tây nước Pháp bị xâm chiếm.
- Trước tình hình “Tổ quốc lâm nguy” nhân dân nổi dậy lật đổ sự thống trị của phái Lập hiến, xóa bỏ chế độ phong kiến. Nhân dân đã tấn công vào Cung điện Tuy-lơ-ri, nơi ở của vua Lu-I XVI, bắt vua và hoàng hậu. Chế độ quân chủ bị lật đổ. Chính quyền chuyển sang tay tư sản công thương, thuộc phái Gi-rông-đanh.
- Quốc hội mới được bầu theo chế độ phổ thông đầu phiếu, được gọi là Quốc ước. Ngày 20-9-1792, quân Pháp đánh thắng quân xâm lược ở Van-ni.
- Ngày 21-1-1792, Quốc ước tuyên bố thủ tiêu chế độ quân chủ và tuyên bố thành lập nền cộng hoà đầu tiên của nước Pháp. Cách mạng phát triển sang giai đoạn mới - giai đoạn cộng hoà. Do phái Gi-rông-đanh cầm quyền.
- Ngày 21-1-1793, Vua Lu-I VI bị xử tử vì tội phản quốc.
III. CHUYÊN CHÍNH DÂN CHỦ CÁCH MẠNG GLA-CÔ-BANH (1793 - 1794)
- Ngày 31-5-1793, quần chúng cách mạng Pa-ri xuống đường đòi bắt và xử những người phái Gi-rông-đanh phản bội Tổ quốc. Ngày 2-6-1793, Quốc dân quân, thợ thủ công bao vây Quốc ước, bắt giam những người cầm quyền Gi- rông-đanh.
- Chính quyền chuyển sang tay những người Gia-cô-banh, đứng đầu là Rô- be-spie. Cách mạng Pháp chuyển sang giai đoạn cao nhất. Giai đoạn chuyên chính Gia-cô-banh.
- Chính quyền Gia-cô-banh thực hiện các biện pháp để chống thù trong, giặc ngoài:
+ Trả lại cho nông dân nhừng đất công bị quý tộc phong kiến chiếm, chia đất đai thành từng mảnh nhỏ bán cho nông dân.
+ Trưng thu lúa mì, qui định giá tối đa đối với các nhu yếu phẩm;
+ Quy định mức lương tối đa đối với công nhân.
- Tháng 6 -1793, quốc ước thông qua Hiến pháp mới, tiến bộ hơn Hiến pháp 1791.
- Ngày 23-8-1793, sắc lệnh tổng động viên toàn quốc được ban hành.
- Quần chúng phấn khởi hướng ứng lệnh tổng động viên, quân đội cách mạng có tinh thần chiến đấu cao. Đến mùa xuân 1794, nước Pháp đã giành thắng lợi trong cuộc chiến đấu chống liên minh phong kiến châu Âu.
IV. CÁCH MẠNG KẾT THÚC, TÍNH CHẮT VÀ Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP 1789
1. Cuộc đảo chính ngày 9 tháng Téc-mi-đô
- Ngày 9 thán (Téc-mi-đô (27-7-1794) những đại diện của tư sản phản cách mạng vũ trang bao vây Quốc ước, bắt Rô-Le-spie cùng các bạn chiến đấu của ông. Hôm sau Rô-be-spie và nhiều nhà cách mạng Gia-cô-banh bị xử tử.
- Lật đổ phái Gia-cô-banh, tầng lớp tư sản phản cách mạng lên cầm quyền, tìm mọi cách tiêu diệt tận gốc nền chuyên chính Gia-cô-banh. Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII chấm dứt.
2. Tính chất và ý nghĩa của Cách mạng Pháp 1789
- Đây là cuộc cách mạng tư sản triệt để nhất:
Lật đổ nền quân chủ chuyên chế, tuyên bố chế độ tư sản cùng các quyền tự do dân chủ, xoá bỏ chế độ đẳng cấp và quan hệ ruộng đất phong kiến, mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.
- Không chỉ có ý nghĩa đối với nước Pháp mà còn có ảnh hưởng to lớn đến nhiều nước khác: Mở ra thời đại thắng lợi và củng cố quyền thống trị của giai cấp tư sản trên phạm vi thế giới.
- Còn nhiều hạn chế: tiếp tục duy trì chế độ tư hữu, không giải phóng người lao động khỏi ách áp bức...
Sơ đồ minh họa tiến trình cách mạng tư sản Pháp.
B. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Hãy khoanh tròn một chữ in hoa đứng trước câu trả lời đúng.
1. Vì sao trước cách mạng, nước Pháp là một nước nông nghiệp kém phát triển
A. Công cụ, kĩ thuật canh tác còn thô sơ.
B. Đất đai bị bỏ hoang nhiều, năng suất cây trồng thấp.
C. Một số địa chủ chuyển sang kinh doanh theo hướng tư bản chủ nghĩa.
D. Quan hệ sản xuất phong kiến vẫn được duy trì với phương thức bóc lột cũ.
2. Điểm nổi bật nhất trong lĩnh vực công nghiệp ở Pháp vào cuối tthế kỉ XVIII là:
A. Sản xuất được nhiều mặt hàng mĩ phẩm.
B. Công trường thủ công khá lớn, thu hút được đông đảo công nhân làm thuê.
C. Công nghiệp nặng phát triển mạnh mẽ.
D. Công nghiệp chế biến trở thành ngành kinh tế then chốt.
3. Trước khi cách mạng tư sản 1789 bùng nổ, nước Pháp theo thể chế chính trị nào?
A. Quân chủ lập hiến.
B. Cộng hòa tư sản.
C. Quân chủ chuyên chế.
D. Quân chủ lập hiến đan xen với quân chủ chuyên chế.
4. Trước cách mạng, ở Pháp đẳng cấp nào được hưởng đặc quyền, không phải đóng thuế?
A. Đẳng cấp tăng lữ.
B. Đẳng cấp quý tộc.
C. Đẳng cấp thứ ba.
D. Đẳng cấp tăng lữ và quý tộc.
5. Trong đẳng cấp thứ ba gồm có các giai cấp và tầng lớp nào của xã hội Pháp?
A. Tư sản, nông dân.
B. Tư sản, nông dân, công nhân.
C. Tư sản, quý tộc phong kiến.
D. Công nhân, nông dân và thợ thủ công.
6. Trước cách mạng, lực lượng nào chiếm số lượng đông đảo nhất ở nước Pháp?
A. Công nhân.
B. Tư sản.
C. Nông dân.
D. Thợ thủ công.
7. Vào thế kỉ XVIII, mâu thuẫn nào là mâu thuẫn cơ bản nhất ở nước Pháp?
A. Mâu thuẫn giữa phong kiến, nhà thờ với các tầng lớp nhân dân trong đẳng cấp thứ ba.
B. Mâu thuẫn giữa nông dân với quý tộc phong kiến.
C. Mẫu thuẫn giữa đẳng cấp thứ ba với đẳng cấp tăng lữ.
D. Mẫu thuẫn giữa công nhân, nông dân với chế độ phong kiến.
8. Trước cách mạng tư sản Pháp 1789, đẳng cấp nào cung cấp cho nhà vua kinh cầu nguyện?
A. Đẳng cấp thứ ba.
B. Đẳng cấp quý tộc
C. Đẳng cấp tăng lữ.
D. Tất cả các đẳng cấp trên
9. Vào thế kỉ XVIII, ở Pháp đã từng nổi lên ba nhà tư tưởng lớn, đó là những ai?
A. Mông-te-xki-ơ, Vôn-te, Phu-ri-ê.
B. Phu-ri-ê, Ô-oen, Vôn-te.
C. Vôn-te, Rut-xô, Mông-te-xki-ơ.
D Mông-te-xki-ơ, Vôn-te, Rut-xô.
10. Ngoài tư tưởng Triết học Ánh sảng, ở Pháp còn có nhóm Bách khoa toàn thư. Ai là người lãnh dạo nhóm này?
A. Mông-te-xki-ơ.
B. Mê-li-ê
C. Vôn-te.
D. Đi nơ-rô.
11. Cách mạng 1789 ở Pháp thắng lợi, phái Lập hiến lên nắm quyền. Phái lập hiến thuộc tầng lớp nào?
A. Tư sản công thương.
B. Đại tư sản.
C. Quý tộc mời.
D. Đại địa chủ.
12. Ngày 28- 8- 1789 đã ghi dấu ấn trong lịch sử nước Pháp bằng sự kiện tiêu biểu gì?
A. Công nhân, thợ thủ công đánh chiếm nhà tù Ba-xti.
B. Bản Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền ra đời.
C. Quốc hội lập hiến thông qua Hiến pháp mới.
D. Quốc hội lập hiến tuyên bố xóa bỏ mọi nghĩa vụ của nông dân.
13. Chính sách nào dưới đây được đánh giá là chính sách tiến bộ nhất của phái Lập hiến trong Cách mạng tư sản Pháp?
A. Tuyên bố xóa bỏ mọi nghĩa vụ của nông dân.
B. Thông qua Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền.
C. Thông qua Hiến pháp mới, xác định chế độ quân chủ lập hiến cho nước Pháp.
D. Ban hành chế độ phổ thông đầu phiếu.
14. Sau ngày 10 - 8 - 1792 đến trước ngày 02 - 6 - 1793, phái nào lên nắm quyền lãnh đạo cách mạng Pháp?
Ạ. Phái Lập hiến.
B. Phái Quân chủ lập hiến.
C. Phái Gia-cô-banh.
D Phái Gi-rông-đanh.
15. Phái Gia-cô-banh nắm quyền lãnh đạo cách mạng Pháp kể từ:
A. Ngày 02 - 6 - 1793.
B. Sau ngày 10 - 8 - 1792
C. Sau ngày 21 - 01- 1793.
D. Sau ngày 31 - 5 – 1793
16. Hãy nối thời gian ở cột A cho phù hợp với sự kiện ở cột B sau đây về tiến trình cách mạng tư sản Pháp.
| A |
B |
1. 5 - 5 - 1789
2. 14 - 7 - 1789
3 4-8- 1789
4. 28 - 8 - 1789
5. 20 - 4 - 1792
6. 21 - 1 - 1793
7. 2 - 6 - 1793
8. 27 - 7 - 1794 |
A. Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền ra đời.
B. Quốc hội lập hiến tuyên bố xóa bỏ một số nghĩa vụ của nông dân.
C. Hội nghị ba đẳng cấp được triệu tập.
D. Công nhân và thợ thủ công hạ ngục Ba-xti.
E. Cách mạng bước vào thời kì thoái trào.
F. Phái Gia-cô-banh lên nắm quyền lãnh đạo.
G. Vua Lu-i XVI bị xử tử.
H. Pháp tuyên chiến với Áo. |
17. Trong các biện pháp dưới đáy của phái Gia-cô-banh, biện pháp nào mang lại quyền lợi thiết thực nhất cho nông dân?
A. Giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân.
B. Quy định giá bán tối đa các mặt hàng thiết yếu.
C. Thực hiện chính sách trưng thu lúa mì.
D. Quy định mức lương tối đa cho công nhân.
18. Nguyên nhân nào dẫn đến sự thất bại của phái Gia-cô-banh?
A. Sự chống đối của tư sản phản cách mạng.
B. Mâu thuẫn nội bộ phái cầm quyền, nhân dân xa rời chính phủ.
C. Chỉ lo củng cố quyền lực.
D. Tư sản phản cách mạng tiến hành đảo chính.
19. Vì 800 tư sản phản cách mạng tiến hành cuộc đảo chính lật đổ phái Gia-cô-banh?
A. Để tranh giành quyền lực.
B. Để bảo vệ quyền lực của giai cấp tư sản.
C. Do mâu thuẫn sâu sắc giữa phái Gia-cô-banh và tư sản phản cách mạng.
D. Ngăn chặn cách mạng tiếp tục phát triển vì động chạm nhiều đến quyền lợi của giai cấp tư sản.
20. Yếu tố nào dưới đây là yếu tố cơ bản nhất chứng tỏ Cách mạng tư sản Pháp 1789 là cuộc cách mạng tư sản triệt để nhất?
A. Cách mạng thi hành nhiều biện pháp kiên quyết để trừng trị bọn phản cách mạng.
B. Cách mạng lật đổ chế độ phong kiến, giải quyết vấn đề ruộng đất cho nhân dân, đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền.
C. Thiết lập được nền cộng hòa tư sản.
D. Cách mạng đã đạt tới đỉnh cao với nền chuyên chính dân chủ Gia-cô-banh.
ĐÁP ÁN
| 1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
| D |
B |
C |
D |
B |
| 6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
| C |
A |
C |
D |
D |
| 11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
| B |
B |
B |
D |
A |
| 17 |
18 |
19 |
20 |
|
| A |
B |
D |
D |
|
| |
|
|
|
|
|
Câu 16: 1C; 2D; 3B; 4A; 5H; 6G; 7F; 8E