1. Khái niệm bản đồ
Câu hỏi trang 104.
1. Em hãy cho biết quả Địa Cầu và bản đồ có điểm gì giống nhau và khác nhau.
2. Hãy nêu một số ví dụ cụ thể về vai trò của bản đồ trong học tập và đời sống.
Trả lời:
1. Quả Địa Cầu và bản đồ có điểm giống nhau và khác nhau:
- Giống: đều là sự mô phỏng thu nhỏ một phần hay toàn bộ bề mặt trái đất theo một tỉ lệ nhất định
- Khác:
+ Quả địa cầu là mô phỏng Trái Đất theo dạng hình cầu (hình tròn), giống với hình dạng Trái Đất thật của chúng ta do đó các kinh tuyến sẽ cắt nhau tại 2 điểm cực Bắc và cực Nam, còn các vĩ tuyến là các đường tròn đồng tâm (chỉ trên quả địa cầu thôi còn thực tế thì không vậy).
+ Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ Trái Đất lên mặt phẳng trên cơ sở toán học, thể hiện các đối tượng địa lí bằng biểu tượng có các yếu tố bổ trợ, yếu tố nội dung.
2. Một số ví dụ cụ thể về vai trò của bản đồ trong học tập và đời sống:
Xác định được vị trí địa lí một điểm nào đó trên mặt đất (toạ độ địa lí), ở vào đới khí hậu nào, giáp với những nơi nào, gần trung tâm kinh tế - xã hội như thế nào...
Dùng để chỉ đường, xác định được vị trí tọa độ, độ dài, phương hướng, mật độ,...
Dùng trong các ngành kinh tế: nông nghiệp, công nghiệp, du lịch,...
Dùng trong quân sự dựa trên các yếu tố địa hình để chỉ đạo tác chiến trên đất liền, trên biển và trên các địa hình khác.
Dự báo và thể hiện các hiện tượng tự nhiên,...
2. Một số lưới kinh, vĩ tuyến của bản đồ thế giới
Quan sát hình 1, em hãy nêu đặc điểm hình dạng lưới kinh, vĩ tuyến ở mỗi bản đồ.
Trả lời:
Đặc điểm hình dạng lưới kinh, vĩ tuyến ở mỗi bản đồ:
- Hình (a)
+ Kinh tuyến giữa là đường thẳng, các kinh tuyến còn lại là những đường thẳng nhưng nằm xiêm đối xứng nhau qua kinh tuyến giữa.
+ Vĩ tuyến là các đường bán tròn (đường cong), càng về cực các đường bán tròn càng nhỏ (đồng quy tại cực).
- Hình (b)
+ Các đường kinh tuyến là những đoạn thẳng song song và bằng nhau.
+ Các vĩ tuyến là những đoạn thẳng song song, bằng nhau và vuông góc với kinh tuyến.
3. Phương hướng trên bản đồ
Dựa vào bản đồ Việt Nam trong Đông Nam Á ở trang 101, em hãy xác định hướng đi từ Hà Nội đến các địa điểm: Băng Cốc, Ma-ni-a, Xin-ga-po.
Trả lời:
Hướng đi từ Hà Nội đến Băng Cốc: Hướng tây nam
Hướng đi từ Hà Nội đến Ma-ni-a: Hướng đông nam
Hướng đi từ Hà Nội đến Xin-ga-po: Hướng nam
Luyện tập 1 - Trang 105. Dựa vào bản đồ ở trang 101, cho biết Biển Đông tiếp giáp với phần đất liền của nước ta ở những hướng nào?
Trả lời:
Biển Đông tiếp giáp với phần đất liền của nước ta ở những hướng: Đông, Đông Nam, Nam và Tây Nam.
Vận dụng 2 - Trang 105. Sưu tầm một số bản đồ và giới thiệu với các bạn trong lớp về các bản đồ đó.
Trả lời:
* Một số bản đồ:
Bản đồ Việt Nam
Bản đồ hệ thống sông Việt Nam
Bản đồ miền Bắc Việt Nam
Bản đồ thế giới
Bản đồ quy hoạch phát triển hệ thống giao thông đô thị năm 2020
Bản đồ du lịch Việt Nam
Bản đồ du lịch Tây Nguyên
Bản đồ trung tâm thương mại Royal City
Bản đồ khu thương mại Phú Mỹ Hưng
Bản đồ hành chính địa lý thành phố Hà Nội
* Giới thiệu về bản đồ du lịch Việt Nam
Bản đồ du lịch Việt Nam tổng hợp bao gồm những địa điểm du lịch từ Bắc vào Nam nổi tiếng kèm theo khoảng thời gian thích hợp để đi du lịch tại mỗi địa điểm. Thời điểm đi du lịch tốt nhất tại mỗi một địa điểm dựa theo yếu tố thời tiết.